بازاریابی برای صنایع دستی آذربایجان‌شرقی

سید‌مرتضی احمدپور - تبریز - خبرنگار:


آذربایجان شرقی در زمینه تولید صنایع ‌دستی در کشور جایگاه خوبی دارد و در تولید برخی از کالاها از جمله تابلوفرش و فرش دستباف به عنوان پایتخت این صنعت در کشور هم شناخته می‌شود. 

 با وجود این‌که صنایع‌ دستی ظرفیت زیادی برای اشتغال دارد، طی سال‌های گذشته کمی بیش از 500 نفر در حوزه فرش در این استان مشغول به کار بوده‌اند و بخش‌های دیگر صنایع ‌دستی آن بسیار ضعیف مانده‌اند. 

 این در حالی است که صنایع‌ دستی استان توانسته در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی درخشش خوبی داشته باشد و توجه بسیاری را به خود جلب کند. نمونه اخیر آن نمایشگاه صنایع ‌دستی استان بود که تعداد زیادی آثار صنایع‌ دستی هنرمندان از سوی تجار عراقی خریداری شد. 

 به اعتقاد فعالان این حوزه، نبود بازاریابی و شبکه فروش مناسب موجب ضعیف ماندن صنایع ‌دستی استان شده است و نیازمند تکاپوی جدی در این حوزه هستیم، هر چند مسئولان از تلاش برای رفع موانع صادرات، ایجاد شبکه بازاریابی و احداث 2 بازار دائمی صنایع ‌دستی در شهرک بعثت تبریز و کندوان خبر می‌دهند. 

 
اجاره 5 میلیونی غرفه فروش صنایع دستی

یکی از تولیدکنندگان سماور مسی در تبریز می‌گوید: حدود 18 نفر در کارگاه ما مشغول کار هستند و سالانه 900 سماور 5، 10 و 25 لیتری تولید می‌کنیم.  این سماور‌ها با ورق‌های مسی تولید می‌شوند که با توجه به پیشینیه استان در این زمینه بازار خوبی هم دارد و معمولا گردشگران از این سماورها تهیه می‌کنند. 


«نادر رخ‌پور» ادامه می‌دهد: در حال حاضر قیمت ورق‌های مسی افزایش 50 درصدی پیدا کرده و ورق‌هایی که قبلا 60 هزار تومان بوده اکنون 90 هزار تومان شده است. این افزایش، موجب بالا رفتن قیمت نهایی هم شده که خود عاملی برای فروش کمتر است.  در چنین شرایطی به حمایت نیاز داریم اما چنین چیزی مشاهده نمی‌شود. 

وی بیان می‌کند: در سال‌های قبل تعداد نمایشگاه‌های صنایع ‌دستی در تبریز زیاد بود و به طور متوسط ماهانه یک نمایشگاه در محل ائل‌گلی یا مسجد کبود برگزار می‌شد.  اما اکنون این نمایشگاه‌ها کمتر شده و از سوی دیگر، هزینه‌های اجاره هم بالاتر رفته است. 

 در یکی از نمایشگاه‌های صنایع ‌دستی که از سوی بخش خصوصی برپا می‌شود، برای یک ماه اجاره غرفه باید 5 میلیون تومان اجاره پرداخت کنیم در حالی که ممکن است از برپایی چنین نمایشگاهی استقبال هم نشود.  تامین چنین هزینه‌ای برای ما سخت است و چاره‌ای نداریم جز این‌که از خیر حضور در این نمایشگاه‌ها بگذریم. 
 
وی می‌افزاید: قیمت هر سماور به طور متوسط حدود 500 هزار تومان است، اما قیمت تمام‌شده آن نیز بالاست و ما سود 25 درصدی می‌بریم.  حاضریم 5 درصد از این سود را به بازاریابی اختصاص دهیم اما امکان بازاریابی در استان وجود ندارد و شبکه فروش نداریم.  در این زمینه نیاز داریم که حمایت عملی از صنایع ‌دستی از سوی دستگاه‌های مربوطه انجام شود. 
 

تشکیل شبکه فروش صنایع ‌دستی 

مدیر هنرآفرینی و ارتباط با جامعه دانشگاه هنر اسلامی تبریز با بیان این‌که بازاریابی و اتصال به شبکه فروش نیاز صنایع‌ دستی استان است، اظهار می‌کند: از اواسط دهه گذشته در این زمینه اقدامات جدی در دانشگاه هنر اسلامی صورت گرفته است. معتقدیم باید زمینه فروش و بازاریابی و همچنین صادرات محصولات صنایع ‌دستی فراهم شود تا بتوانیم این روند را ادامه دهیم. 

 «سعید کاوه» ادامه می‌دهد: در حال حاضر 58 کارگاه در دانشگاه هنر اسلامی در 4 گرایش اصلی چوب، فلز، شیشه و سفال فعالیت می‌کنند و آثار تولیدی در این کارگاه‌ها از طریق نمایشگاه‌های بر پا شده در دانشگاه به فروش می‌رسند. 

وی بیان می‌کند: گروه‌های سفالگری با عنوان دوستدار محیط‌‌زیست و همچنین فلز‌کاران نخبه‌ای در این دانشگاه فعال هستند که می‌توانند ارتباط خوبی با جامعه برقرار کنند.  ارتباط خوبی با میراث فرهنگی داریم و غرفه‌های مناسبی به این دانشجویان اختصاص داده می‌شود و امسال فروش خوبی داشته‌ایم. 

کاوه از فعالیت شبکه‌های رسانه‌ای برای تبلیغات و فروش محصولات هنری و صنایع‌ دستی خبر می‌دهد و می‌گوید: هدفگذاری این مرکز صادرات بوده و در حال حاضر نیز فروشگاه و نمایشگاه دائمی در محل دانشگاه هنر اسلامی فعال است. 

 این مسئول به نواقص حوزه صادرات هم اشاره می‌کند و می‌افزاید: چند شرکت دانش‌بنیان وابسته به مرکز کارآفرینی دانشگاه در زمینه مشکلات صادرات در حال تحقیق هستند که می‌توانیم نتایج این تحقیقات را در اختیار میراث فرهنگی هم قرار دهیم. 


ایجاد 2 شهرک صنایع‌ دستی 

مدیر‌کل میراث فرهنگی‌، صنایع ‌دستی و گردشگری آذربایجان شرقی هم با بیان این‌که در حال حاضر حدود 13 هزار نفر در استان به صورت مستقیم در حوزه صنایع ‌دستی - غیر از فرش - مشغول کار هستند، اظهار می‌کند: این آمار سال گذشته حدود 11 هزار نفر بود که با توجه به ایجاد زمینه‌های تولید و فروش و اعطای تسهیلات اشتغال‌زایی، به 13 هزار نفر رسید. 

«مرتضی آبدار» ادامه می‌دهد: نمایشگاه‌های موردی برای عرضه محصولات میراث فرهنگی در استان برپا می‌شود، اما برای هدفمند کردن فروش 2 بازار دائمی با عنوان شهرک صنایع‌ دستی در شهرک بعثت و کندوان راه‌اندازی می‌شود.  در این شهرک‌ها هم تولید و هم فروش محصول انجام می‌شود و انتظار داریم جهش خوبی در زمینه فروش و صادرات صنایع‌ دستی صورت بگیرد. 

 وی تاکید می‌کند: 80 رشته صنایع‌ دستی در استان فعالند که برخی از آنها مانند چاپ باتیک در کشور بی‌نظیر هستند و می‌توانیم زمینه توسعه‌ای خوبی برای این رشته‌ها فراهم کنیم.